Tips

Inkoop

Let bij de inkoop van voedsel vooral op het volume. Grote porties en te veel aanbod zijn de voornaamste reden van voedselverspilling. Beschikbaarheidseisen (bijvoorbeeld: volledige buffetbeschikbaarheid tot einde van de lunch of tot sluitingstijd van het restaurant) werken voedselverspilling in de hand. Geef de leverancier ruimte om aan wensen te voldoen, maar wel met behulp van oplossingen die voedselverspilling tegengaan. Uit onderzoek blijkt dat één derde van het voedsel in de horeca verspild wordt. Houd daarom rekening met uw inzicht in de consumptie: hoeveel mensen komen per dag die gebruik maken van het aanbod? Dit kan sterk verschillen per dag, week en seizoen.

Daarnaast zijn er ook initiatieven die met hun producten actief voedselverspilling tegengaan, denk bijvoorbeeld aan soep gemaakt van 'kromme' groente. Ook op kleine schaal zijn er al verschillende maatregelen die het weggooien van eten kunnen voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan het maken van croutons van oud brood of het verwerken van groenten in soep. Kies daarnaast voor lokale, biologisch en seizoensproducten om milieu-impact te minimaliseren. 

Einde gebruik

Het scheiden van het organisch afval heeft een grote impact op het reduceren van de hoeveelheid restafval. Hoewel je misschien denkt dat het organisch afval in uw kantoor beperkt is, is het vaak een relatief hoog percentage van het volume restafval doordat voedsel veel vocht bevat. Indien het organisch afval via de groene container wordt afgevoerd, en je hier met de afvalverwerker goede afspraken over heeft gemaakt kan deze stroom worden verwerkt tot bijvoorbeeld biogas.

Inkoop

Er zijn veel afwegingen die belangrijk zijn bij de inkoop van ICT-apparatuur. Hier zijn een aantal van deze afwegingen weergegeven:

• Wat heb je precies nodig? Vaak wordt apparatuur gebruikt om medewerkers te faciliteren in het uitvoeren van hun werkzaamheden. Hierbij is het bijvoorbeeld niet per se noodzakelijk om eigenaar te zijn van de apparatuur.
• Wat zijn de gebruikersbehoeften? Wellicht kunnen sommige medewerkersgroepen prima werken met bijvoorbeeld gerefurbished materiaal. Uit onderzoek blijkt zelfs dat werknemers graag met hergebruikte apparatuur werkt.
• Vraag de markt naar hun beleid om apparaten zo lang mogelijk functioneel te laten zijn (soft- en hardware).
• Vraag de aanbieder hoeveel procent secundaire grondstoffen in nieuwe producten zit. Recycling is al zeer goed mogelijk voor ICT-apparatuur.

Gebruik

ICT-apparatuur kan vaak multifunctioneel worden gebruikt. Efficiënt gebruik resulteert in intensiever gebruik van de apparatuur en draagt het bij aan de vermindering van de grondstofvraag. Een voorbeeld dat veel voorkomt in de kantooromgeving is de aanwezigheid van meerdere grote schermen (beamer en computerschermen) terwijl één vaak voldoende is. Tot slot is het vanzelfsprekend dat medewerkers zuinig en verantwoord omgaan met de hardware die zij gebruiken. Hierbij is het goed om te kijken hoe dit gestimuleerd kan worden.

Einde gebruik

Per jaar ontstaat ongeveer 20 miljoen ton aan e-waste. Er zijn verschillende partijen actief die kijken of ICT-apparatuur geschikt is voor hergebruik of moet worden gerecycled. Apparatuur geschikt voor hergebruik worden gereviseerd en keert daarna terug op de markt. Van producten die ongeschikt zijn voor recycling worden de grondstoffen gedemonteerd en omgesmolten. 

Om te voorkomen dat herbruikbare producten toch buiten het zicht onverantwoord gestort worden kan je vooraf om garanties vragen. Daarnaast voldoet een verwerker aan de wettelijke kwaliteitsnorm voor het verwerken van e-waste als deze gecertificeerd is op basis van WEEELABEX. Deze kwaliteitsstandaard stelt eisen aan o.a. inzameling, transport en verwerking van e-waste.

Inkoop

Let bij de inkoop van koffiebonen op de oorsprong. Is het bijvoorbeeld koffie met een keurmerk, of is de koffiebrander lokaal gevestigd?

Fairtrade, Fairchain, Rainforest en UTZ zijn keurmerken die eerlijke werkomstandigheden garanderen (niet alleen voor koffie maar ook voor thee en cacao). Dit betekent dat er minimumprijzen worden vastgesteld en natuurbehoud een aandachtspunt is. Vraag daarnaast aan uw koffieleverancier om een CO2-footprint van een bakje koffie. Dit geeft inzicht in de milieu-impact en daarmee kunt u voor de minst vervuilende leverancier kiezen.

Einde gebruik

Na gebruik van koffiebonen blijft koffiedik over. Koffiedik is een zeer nuttige grondstof en kan in veel processen worden ingeschakeld. Toepassingen zijn o.a. het kweken van oesterzwammen, het maken van meubilair, kleding en zeep of als grondstof voor 3D-printers. 

Inkoop

Bij de inkoop van bekers kan gelet worden op het soort variant wat wordt ingekocht. Een LCA (Life Cycle Analyse) geeft inzicht in de milieu-impact van verschillende bekers. Welke beker je ook kiest, zorg ervoor dat de keten gesloten wordt door afspraken te maken over retourname en juiste verwerking met de leverancier of afvalverwerker. Tijdens de inkoopfase kan gekozen worden tussen verschillende varianten koffiebekers. Denk hier onder andere aan: biobased bekers, kartonnen bekers en plastic bekers. Het is van belang dat gebruik wordt gemaakt van één type beker om vervuiling van de reststroom bekers te voorkomen.

Gebruik

Voor alle bekers geldt dat meerdere malen gebruiken van een beker de grootste positieve impact heeft op het milieu. Bij het gebruik van mokken en bekers is hergebruik eveneens belangrijk. Hierbij kan de mok of beker tijdens gebruik ook worden gespoeld met koud water.

Wegwerpbekertje of mok? Voor beide opties is het gebruik allesbepalend voor de milieu-impact. Milieu Centraal heeft berekend: per 1.000 kopjes koffie (ongeveer het jaargebruik op een kantoor) bespaart milieuvriendelijk gebruik evenveel milieubelasting als 55 kilometer autorijden veroorzaakt - dat geldt voor zowel de mok als de plastic bekertjes. Zie: Milieucentraal.

Einde gebruik

Bespreek met de leverancier de mogelijkheden voor een gescheiden inzameling, afvoer en verwerking. Verwerking van koffiebekers kan zowel bij de koffiebekerleverancier of bij de afvalverwerker belegd worden. In beide gevallen is het echter belangrijk om goed inzicht te verkrijgen in het verwerkingsproces om te borgen dat de grondstoffen hergebruikt worden. In het afvalmanagement kan worden gekozen voor inzamelbuizen. Hiermee worden bekers gestapeld ingezameld, waardoor het volume van de reststroom sterk afneemt (= minder transportkosten).

Inkoop

De mate van circulariteit van meubilair begint bij de inkoop. Denk hierbij na over het ontwerp, herbruikbaarheid en modulariteit. Meubilair met een tijdloos design en een praktische maat kunnen de grillen van de tijd en de groei van uw organisatie doorstaan. Demontabel en modulair meubilair maakt repareren en aanpassen eenvoudiger en verlengt daarmee de levensduur van het meubilair. Houd er wel rekening mee dat het hergebruiken van materialen en grondstoffen in hoge kwaliteit eindproducten vaak ook een prijskaartje met zich meebrengt vanwege de hoge arbeidsintensiviteit. 

Zie ook: Geleerde lessen circulaire kantoorinrichting Rijkswaterstaat en Luchtverkeersleiding Nederland zoekt circulaire partner.

Gebruik

Tijdens de gebruiksfase is het van belang om de waarde van het meubilair te behouden door het op de juiste manier te gebruiken en te onderhouden. Levensduurverlenging van het meubilair kan tijdens de gebruiksfase plaats vinden door opknapbeurten en preventieve onderhoudswerkzaamheden. Daarnaast helpt het om werknemers te informeren over het juiste gebruik van het meubilair.

Einde gebruik

Afgedankt meubilair wordt vaak afgeleverd bij de milieustraat. Dit is zonde omdat meubilair ook een tweede leven kan krijgen binnen de organisatie, bij andere organisaties of wellicht bij mensen thuis. Kringloopwinkels en digitale platformen zijn potentiële oplossingen voor het herinzetten van meubilair. Daarnaast kan je bij de aankoop al afspraken hebben gemaakt met de leverancier over einde gebruik waarbij het meubilair weer teruggaat naar de leverancier zodat ze kunnen refurbishen of de grondstoffen weer kunnen hergebruiken.

Inkoop

Voor papier zijn verschillende keurmerken zoals FSC en PEFC. Deze keurmerken toetsen het duurzame beheer van het productiebos of het proces van oud papier hergebruiken. Er zijn verschillende soorten keurmerken met een andere duurzaamheidsfocus. Voor meer informatie gebruik de Keurmerkenwijzer.

Papier van agrarische reststromen (stengels, bladeren, gras) zijn tegenwoordig ook op de markt verkrijgbaar. Deze stromen worden vaak gezien als afval maar deze stromen kunnen ook tot papier verwerkt worden. Papier van agrarische reststromen heeft een kleinere ecologische voetafdruk dan gerecycled en FSC gekeurd papier. Het is echter wel vaak duurder.

Papier als een service behoort tegenwoordig ook tot de mogelijkheden. Hierbij huur je het papier en het papierafval gaat vervolgens mee terug naar de leverancier. Deze verwerkt het als (hygiëne)papier wat je weer kunt inkopen.

Gebruik

Er bestaan verschillende manier om papiergebruik te reduceren. Dit zijn enkele quickwins om het papierverbruik op kantoor te reduceren:

• Plaats printers op een centrale locatie, dit zorgt tevens voor meer beweging op het kantoor.
• Dubbelzijdig printen zorgen voor minder papiergebruik omdat een velletje papier efficiënter wordt benut.
• Een pasje of inlogcode voor printen zorgt voor een drempel voor uw medewerkers.

Einde gebruik

Het is verplicht om papierafval te scheiden. Helaas komt papier nog te vaak in de restafvalstroom (zo'n 25% van het restafval is papier en karton). Dit is zonde! Papier kan maar liefst zeven keer worden gerecycled, zorg dan ook voor goede scheidingsfaciliteiten en informeer medewerkers over de meerwaarde van papierinzameling.

Nietje, paperclip of kunststofvenster mag blijven zitten. Ook notitieblokken moeten als papierafval worden afgevoerd evenals papier van agrarische reststromen. De opbrengsten voor A4-papier zijn hoger; zorg daarom dat je dit apart van het karton inzamelt.

Inkoop

Let bij de aanschaf van printers op het energie label (bv. Energy Star). Hiermee verklein je de milieu-impact en energiekosten tijdens gebruik. Daarnaast kun je kiezen om gereviseerde printers af te nemen. Dit zijn printers die zijn opgeknapt en een tweede leven hebben gekregen. Printers gaan vaak kapot door kleine mankementen die eenvoudig op te knappen zijn. Het reviseren van niet functionerende printers verlengt de levensduur van de printer. Het inkopen van gereviseerde printers levert voor de meeste kantoorgebruikers voldoende kwaliteit.

Gebruik

Facilitair managers kunnen bewustwording creëren bij de medewerkers door ze bijvoorbeeld te wijzen op de instellingen van een printer (dubbelzijdig, zwart-wit etc.).

Gebruik de print preview functie om het geheel te bekijken, indien toch getest wordt op papier hebben sommige printers de mogelijkheid om gebruik te maken van de concept kwaliteit functie om 50% van de inkt te besparen.

Einde gebruik

Printers zijn eenvoudig te reviseren, waarna ze opnieuw kunnen worden ingezet. Zorg dat afgedankte printers naar instanties zoals Wecycle of de milieustraat gaan.

Ook tonercartridges zijn waardevol en daarom ingezameld te worden. Je kunt ze afleveren bij inzamelbakken van Wecycle, inleveren bij winkels, via retourlogistiek laten terugkeren bij de leverancier of naar de milieustraat brengen. In sommige gevallen worden tonercartridges ook ingezameld voor goede doelen. Tonercartridges kunnen gerecycled of opnieuw gevuld worden.

Inkoop

Bij het inkopen van reinigingsproducten moet gelet worden op de (toxische) middelen die zijn toegevoegd. Koop bijvoorbeeld schoonmaakmiddelen zonder oranje tekens (dat laat zien dat er geen toxische middelen in zitten).

De toxische middelen vervuilen het water en zijn schadelijk voor de gezondheid. Een betere optie zijn bijvoorbeeld biobased schoonmaakmiddelen. Deze worden geproduceerd uit suikers van agrarische reststromen en plantaardige olie. Voor de meeste schoonmaakmiddelen bestaan biobased alternatieven. Zie ook: factsheet biobased schoonmaakmiddelen

Gebruik

Er zijn verschillende maatregelen denkbaar die het gebruik van schoonmaakmiddelen reduceert. Hieronder staan enkele voorbeelden.

• Gebruik microvezeldoeken, deze kunnen zonder schoonmaakmiddel worden gebruikt en zijn minstens vijfhonderd keer te wassen.
• Maak droog schoon waar dat kan, gebruik zo min mogelijk water en schoonmaakmiddel (overdosering vindt voornamelijk plaats bij schoonmaak met water).
• Gebruik bij het schoonmaken een pray: sprayen op doekje geeft een betere dosering en zorgt minder verbruik.
• Gebruik doseersystemen voor schoonmaakmiddelen om overmatig gebruik te voorkomen.
• Verminder het aantal verschillende middelen.
• Gebruik navulbare verpakkingen.

Inkoop

Light Emitting Diode, oftewel LED gebruikt minder energie, gaat langer mee, is voor meer dan 95% recyclebaar, en heeft een lage CO2-uitstoot.

Het gebruik van LED-verlichting kan de energiekosten drukken en is daarnaast ook nog eens goed recyclebaar. Een nadeel kan zijn dat het overschakelen op LED-verlichting om een investering vraagt, een andere optie zou dan zijn om te kiezen voor Light-as-a-service. Hierbij betaal je voor de levering van licht en is er geen investering in nieuwe armaturen en verlichting nodig.

Gebruik

Zorg tijdens het gebruik dat overbodige verlichting wordt voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld worden gedaan door het installeren van bewegingssensoren of timers. Communicatiemateriaal kan ook helpen om medewerkers te herinneren de verlichting uit te doen.

Einde gebruik

Zorg ervoor dat verlichting na de gebruiksfase op de juiste plek terecht komt. In het geval van een light-as-a-service model is dit contractueel vastgelegd en is de leverancier verantwoordelijk voor het onderhoud, de vervanging en hergebruik van de materialen. 

Indien je organisatie de verlichting heeft gekocht kan deze worden ingeleverd bij verschillende inzamelpunten. Meer informatie is te vinden bij bijvoorbeeld LightRec of Wecycle.  

Inkoop

Maak met je leveranciers afspraken over verpakkingsmateriaal (karton en plastic). Kijk daarbij naar verpakkingen die hergebruikt kunnen worden, vermijd multilayers, samengestelde verpakkingen en zwart plastic.

Daarnaast kan je afspraken maken over het terugnemen van verpakkingsmateriaal door leveranciers. Deze tip is uiteraard toepasbaar op meerdere inkoop categorieën.

Einde gebruik

Nederland worden nog verschillende varianten van de afvalstroom plastic ingezameld. Er zijn daarom meerdere pictogrammen voor deze afvalstroom, variërend van plastic tot plastic verpakkingen, blik en drinkpakken.

Vraag aan de afvalinzamelaar welke producten wel en niet in het plastic afval mogen. Zorg daarnaast voor extra communicatie naar de medewerkers met het juiste bijpassende pictogram. Dit is een afvalstroom in ontwikkeling, waar extra aandacht nog nodig is

Inkoop

Ook voor bedrijfskleding zijn steeds meer duurzame en circulaire alternatieven beschikbaar op de markt. Bepaal bij de inkoop of je gebruik wil maken van gerecyclede content, of dat je graag de focus wil leggen op waardebehoud na het gebruik van de kleding.  Lees hier meer over het duurzaam inkopen van bedrijfskleding.

Naast werkkleding zijn er ook maatpakken die circulair worden gefabriceerd of die geleased kunnen worden en bij afdanking terugkeren naar de leverancier.

Gebruik

Voorkom dat werkkleding snel slijt door bijvoorbeeld gebruik te maken van een bio-coating. Deze beschermt de kleding waardoor deze langer meegaat.

Als organisatie kun je er ook voor kiezen om uw kleding te laten repareren wanneer nodig. Op deze manier wordt de kleding voor een langere periode gebruikt.

Einde gebruik

Kleding kan op verschillende manieren worden hergebruikt of gerecycled. De vezels in kleding kunnen terugkeren bij de productie van nieuwe kleding, dekens of isolatiemateriaal. Vraag ook eens aan je leveranciers of het mogelijk is om de oude kleding in te leveren zodat dit verwerkt kan worden in de nieuwe kleding.